Brunssum-Treebeek, Opstandingskerk

De Opstandingskerk (vh Kruiskerk) van de Nederlandse Gereformeerde Kerk (NGK) in Brunssum-Treebeek werd gebouwd in 1953 in een sobere, traditionalistische stijl naar een ontwerp van architect Bastiaan Plooij in opdracht van de Gereformeerde Kerk van Treebeek, ter vervanging van een houten noodkerk uit 1921. Voor de bouw van de kerk werden financiële bijdragen verstrekt door de Staatsmijnen en de Oranje Nassau Mijnen, en onder meer door de gemeentes Heerlen en Brunssum.
Het is een verdiepingskerk zonder toren met op de eerste verdieping de kerkzaal en in het souterrain functionele ruimtes. Opgetrokken in baksteen met een zadeldak gedekt met verbeterde Hollandse dakpannen. De lengte-as loopt van oost naar west (= koor).
Aan de ingangszijde, de oostzijde, een afgeknotte tuitgevel met vlechtingen, een roosvenster en een centraal liggende toegangsdeur, die bereikbaar is via een gemetselde stenen trap en die toegang geeft tot een narthex die met trappen naar de kerkzaal leidt.
In de zijgevels grote segmentboogvensters met aan weerszijden kleine roosvensters. Het souterrain heeft rechte vensters.
Zweedse spanten verdelen de kerkzaal in zes traveeën. Het rechthoekig koor wordt halverwege in de hoogte gescheiden door een orgeltribune. Achter in de zaal een zangtribune.
Dichtstbijzijnde kolenmijn: de Staatsmijn Emma, productieperiode 1911-1973.

De kerk is in 1953 gesticht door de Gereformeerde Kerk van Treebeek en werd ‘Kruiskerk’ of eenvoudig ‘Gereformeerde kerk Treebeek’ genoemd. In 1999 neemt de Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt het kerkgebouw in gebruik onder de huidige naam ‘Opstandingskerk’. Er wordt dan een grote verbouwingsoperatie uitgevoerd. Sinds 2023 maakt de Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt Brunssum-Treebeek deel uit van de Nederlandse Gereformeerde Kerk (NGK).

De ramen
De 2 x 5 grote vensters in beide zijgevels van de kerkzaal zijn beglaasd met lichtgetinte glas-in-loodruitjes. Per raam is één paneel voorzien van een gebrandschilderde glas-in-loodvoorstelling, in 1953 vervaardigd door glazenier Jan Ooms (1915-1975) naar ideeën van Ds. M.J. van Dijken. Samen vertellen ze een verhaal. De hoofdgedachte is: het licht schijnt in de duisternis en de duisternis heeft het niet te pakken kunnen krijgen; in Openbaring 12 wordt die gedachte uitgedrukt in de droom over de vrouw, het kind en de draak. Opvallend zijn de dunne, merkwaardig langwerpige vingers en de grote ogen. Jammer genoeg zijn de afbeeldingen alleen van dichtbij goed te ‘lezen’.
De overige figuratieve ramen (twee ramen in de narthex, twee ramen achter het koor en het grote roosvenster boven de zangtribune) zijn eveneens van de hand van Jan Ooms.
Alle andere vensters zijn geheel beglaasd met lichtgetinte decoratieve glas-in-loodruitjes.

Naast de Opstandingskerk was de Immanuëlkerk in Treebeek een van de weinige protestantse kerken in de Oostelijke Mijnstreek die gedecoreerd waren of zijn met figuratieve glas-in-loodramen.
De Nederlands Hervormde Immanuëlkerk aan de Horizonstraat in Treebeek werd in 1955 als wederopbouwkerk gebouwd naar een ontwerp van architect J.G.A. Heineman en in 1997 alweer gesloopt. In de kerk bevonden zich vijf kleinere en drie grote gebrandschilderde glas-in-loodramen van de Arnhemse kunstenaar Theo van der Horst (1921-2003). Hij was een leerling van de glazenier Henk Schilling. De ramen gingen met de sloop van de kerk verloren. (Zie ook Reliwiki.nl)

Bronnen:
Website Kerkgebouwen in Limburg/Treebeek
Website ngkbrunssumtreebeek.nl/wiezijnwij/betekenis ramen