Eygelshoven,  de oude St. Johannes de Doperkerk

De kerk
De St. Johannes de Doperkerk, ook wel het Oude Kerkje of het Kleine Kerkje genoemd, uit het begin van de 16de eeuw is een driebeukige, geheel overwelfde hallekerk gebouwd in laatgotische stijl, met smalle zijbeuken, een driezijdig gesloten koor en een lage westtoren met de ingang aan de westzijde in de toren. Het schip bestaat uit drie traveeën gescheiden door steunberen. Georiënteerd.
Grotendeels opgetrokken in baksteen. De toren steekt slechts met zijn achtzijdige spits boven het schip uit en is aan de zijkanten tot 3/4-hoogte deels opgetrokken met Nievelsteiner zandsteen en veldkeien in breuksteenverband. In dit deel van de toren restanten van bouwmateriaal uit de Romeinse tijd. Het zadeldak met leien gedekt.
Kruisribgewelven in schoon metselwerk.
In het verleden zijn diverse uitbreidingen, vernieuwingen en restauraties uitgevoerd. Door de toename van het aantal parochianen als gevolg van de komst van de kolenmijnen Laura in 1905 en Julia in 1921 werd de bouw van een grotere parochiekerk noodzakelijk. In 1922 werd de nieuwe St. Johannes de Doperkerk aan de Portbeemden als parochiekerk in gebruik genomen, en het oude kerkje gesloten. Na een grondige restauratie in 1939-’40 werd het oude kerkje gebruikt als devotiekapel. Tegenwoordig weer in gebruik voor bijzondere kerkdiensten en culturele bijeenkomsten.
Dichtstbijzijnde kolenmijn: de mijn Julia te Eygelshoven, productieperiode 1926-1974.
Rijksmonument nr 23579

Geschiedenis
De geschiedenis van Eygelshoven gaat ver terug in de tijd. De naam Eygelshoven komt voor het eerst voor in de Annales Rodenses (de Kroniek van Rolduc) als Eigelsowen in 1131, maar de plaats moet ook al in de Romeinse tijd bewoond zijn. Het kerkdorp ligt in een vruchtbaar beekdal waar landbouw en veeteelt eeuwenlang de belangrijkste bestaansmiddelen vormden. Het karakter van de typische plattelandsgemeente veranderde pas met de komst van de mijnen Laura en Julia.
Het oude kerkje ligt in het historisch centrum van Eygelshoven. Het is één van de oudste kerkgebouwen in de regio. De parochie met Johannes de Doper als patroonheilige wordt voor het eerst vermeld in het jaar 1317. Het staat op een terpachtig opgehoogd terrein ten noorden van het dal van de Streythagerbeek, die vroeger vrij langs de door een keermuur versterkte kerkheuvel stroomde. De beek is tegenwoordig in het centrum overkluisd.
De toren waarvan de basis wellicht uit de 11de eeuw of nog eerder stamt, is oorspronkelijk een weertoren geweest. Een toevluchtsoord bij oorlogsgevaar.
Op de ramen met de posities 1, 2 en 3 van de noordelijke zijgevel zijn in het kort de belangrijkste gebeurtenissen uit het verleden van de parochiekerk en het kerkdorp weergegeven.
De zelfstandige gemeente Eygelshoven is bij de herindeling van 1982 overgegaan naar de gemeente Kerkrade.

De ramen
De kerk heeft 10 spitsboogvensters. De vensters hebben elk 2 spitsboogramen gescheiden door een middenstijl en in de kop maaswerk gevuld met kleurrijk glas-in-lood. In het torenportaal nog een ingeraamd, behouden gebleven glas-in-loodraam uit het begin van de 18de eeuw.
De ramen zijn ontworpen en uitgevoerd door glazenier Huub Kurvers (Echt, 1940 – Deventer, 2010). Kosten ruim €200.000.  De uitvoering gebeurde in samenwerking met glashandel Van Ooyen in Landgraaf  en het Glasbewerkingsbedrijf Brabant GBB) in Tilburg.  Door het gebruik van mondgeblazen glas was een grotere variatie aan kleuren, diktes en lichtschakeringen mogelijk dan bij machinaal vervaardigd glas.
Ze zijn geplaatst in 2004/2005 ter vervanging van de kerkramen die tijdens WO II door granaatbeschietingen in 1944 onherstelbaar beschadigd werden.
In de 3×2 kortere ramen in de noorderzijbeuk is per raam in 3 panelen het verleden van de parochie, de kerk en het dorp weergegeven. Helaas zijn de teksten vanuit de kerkbanken gezien moeilijk te ontcijferen. De 3 ramen achter het altaar tonen taferelen uit het leven van Johannes de Doper, de patroonheilige van de kerk. Afbeeldingen van heiligen in de overige ramen.

Bronnen:
Website Kerkgebouwen in Limburg/Eygelshoven
Website KerkradeWiki/Het Kleine Kerkje-St.Johannes de Doperkerk I
Website  glasmalerei-ev-web.de  van Forschungsstelle Glasmalerei des 20. Jahrhunderts/Eygelshoven
Wiel Handels, ‘De glas-in-loodramen van de kerken in Eygelshoven’ in Kerkrade Onderweg deel IX, 2005 (Historische Kring Kerkrade) 59-65