Heerlen, Kapel Huize de Berg

De kapel
De neogotische kapel van Huize de Berg aan de Gasthuisstraat 45 te Heerlen is in 1919 gebouwd naar een ontwerp van architect Joseph Seelen (1871-1951) als kapel voor het aangrenzende neorenaissancistische kloostergebouw uit 1897 met latere uitbreidingen. Gebouwd in opdracht van de Kleine Zusters van Sint Joseph. Het kloostercomplex annex de kapel ligt op een heuvel aan de oostelijke rand van het centrum van Heerlen.
Het is een eenbeukige kapel, aan de linkerkant met het klooster verbonden via een kloostergang die eindigt tegen de sacristie. De kapel heeft zadeldaken gedekt met leien. Op het dak een achthoekige dakruiter en dakkapellen.
Opgetrokken in baksteen, georiënteerd.
De voorgevel heeft een topgevel, aan weerszijden steunberen en links een zijbeuk, waarin de kloostergang. Centraal in de voorgevel een ingangsportaal met topgevel en een dubbele houten deur met bovenlicht. In het midden een groot venster waarin een rozet. Boven een boogfries de topgevel met centraal een uurwerk omgeven door negen spitsboognissen.
De rechterzijgevel bestaat uit vier traveeën gescheiden door steunberen. In elk travee een hoog spitsboogvenster. In het eerste travee een zij-ingangsportaal.
Aan de oostzijde van de rechterzijgevel tegen het koor een ingebouwde achthoekige toren met boven rondom vensters onder een achthoekig tentdak. Het schip heeft aan de achter/oostzijde ter plaatse van het koor een trapgevel met kruis. Het koor met vijfhoekige apsis ligt onder een lager gelegen schilddak.

Het eenbeukig schip, koor en apsis hebben kruisribgewelven. De roodbruine ribben steunen op goudkleurige kapitelen op roodbruinkleurige pilasters of kolommen. Ook kruisribgewelven in de kloostergang. Het koor wordt van het schip gescheiden door een spitsboog.
Aan de linkerkant wordt het schip door vier stompe spitsbogen gescheiden van de -in de tweede laag open- kloostergang. Vóór de openingen een galerij met houten balustrades. De galerij is bereikbaar vanuit het klooster en sluit aan op het oksaal. De balustrades van galerij en oksaal zijn versierd met fraai houtsnijwerk, evenals het altaar en de zijaltaren.

De ramen
Kapel
Zowel de figuratieve als de drie decoratieve glas-in-loodramen zijn geplaatst in de periode 1919-1921. Ze zijn ontworpen door Josef Raukamp (1881-1960) en vervaardigd in de Oberösterreichische Glasmalerei te Linz. Raukamp was eigenaar en bedrijfsleider van dit Oostenrijks glasatelier.
In de apsis vijf hoge smalle stompe spitsboogramen. Vier met afbeeldingen van heiligen en in het midden een ornamentraam. Helaas was het niet mogelijk om van drie ramen (positie 1, 2 en 3) bruikbare foto’s te maken.
In de rechtergevel van het schip vier grote spitsboogramen met scènes uit het leven van de H. Familie. Van het Jozefraam (positie 9, op het oksaal) kon helaas geen foto gemaakt worden.
Boven het oksaal/orgeltribune in de voorgevel een roosvenster met centraal St. Jozef met kind Jezus omringd door musicerende engelen. Onder het roosvenster een rij gelovigen in aanbidding.
Onder het oksaal in het maaswerk boven de toegangsdeur een afbeelding van Christus Koning met de Alpha en de Omega.
In de voorgevel nog drie kleinere ornamentramen.

Klooster, trappenhuis
In het trappenhuis van het klooster “Huize de Berg”/”Sanatorium St. Joseph Heilbronn”, gebouwd in neo-renaissancistische stijl (1897)  door architect A. van Beers uit Rotterdam, bevinden zich bijzondere glas-in-loodramen. Ze zijn in 1971 geplaatst bij gelegenheid van het 100-jarig bestaan van de congregatie van de Kleine Zusters van de Heilige Joseph, in 1872 gesticht door priester Peter Savelberg (Heerlen, 1827-1907). Op de ramen zijn personen en gebeurtenissen uit de historie van de congregatie uitgebeeld. De ramen zijn ontworpen door Hans Truijen (1928-2005) samen met zijn vrouw Atty en vervaardigd door atelier Hubert Felix in Maastricht.
Truijen gebruikte hiervoor de zeefdruktechniek om fotografische beelden op glas aan te brengen en in te branden. Deze methode had hij eerder toegepast voor de glas-in-loodramen van de Martinuskerk in Maastricht (1966-’68), de zgn pop-art glas-in-loodramen.

Bronnen;
Website Kerkgebouwen in Limburg/Heerlen
Https://nl.wikipedia.org/wiki/Huize de Berg
Carine Hoogveld (red.), Glas in lood in Nederland 1817-1968, (Den Haag, 1989) 346
Website glasmalerei-ev-web.de  van Forschungsstelle Glasmalerei des 20.Jh.