Kerkrade, Stadhuis

De kerk

Kerkrade, Stadhuis

Het stadhuis
Het Stadhuis van Kerkrade, gelegen aan de Markt in het centrum van de plaats Kerkrade, is gebouwd in 1912-’13 naar een ontwerp van de gemeenteopzichter en architect Cornelius Duykers (1878-1944) in neo-Hollandse Renaissancestijl. Aan de buitenzijde is het gebouw een kopie van het oude stadhuis van Nieuwer-Amstel (de voormalige naam van de huidige gemeente Amstelveen) uit 1892 van architect Roelof Kuipers. De gemeente Nieuwer-Amstel bouwde het stadhuis aan de uiterste buitengrens van haar grondgebied tegen de grens met Amsterdam op de linker Amsteldijk. De gemeente kon er slechts vier jaar gebruik van maken. In 1896 annexeerde de gemeente Amsterdam een groot gedeelte van Nieuwer-Amstel. In het voormalige raadhuis bleef tot 2007 het Amsterdamse Gemeentearchief gehuisvest.
Enkele opvallende onderdelen van het stadhuis: een dubbele bordestrap en boven de toegang aan de voorkant de inscriptie S.P.Q.K. (Senatus Populus Que Kerkradiensis) en ‘Anno 1912’, opgetrokken in rode baksteen afgewisseld met natuurstenen accenten, een souterrain en twee bouwlagen onder een schilddak, op het dak een achtzijdig klokkentorentje met drie dubbele ui-vormige bekroningen en een koperen windvaan.
In 1932 is aan de achterzijde een eveneens door Cornelius Duykers ontworpen uitbreiding met een rechthoekig volume aangebouwd. De aanbouw is breder dan het oorspronkelijke gebouw, en ging gedeeltelijk ten koste van de imposante centrale hal. Op de tweede verdieping bevindt zich de raadszaal.
Om een betere toegankelijkheid te realiseren is het raadhuis in 1996 grondig verbouwd. Er kwam onder meer een lift en de hoofdingang werd naar de zijkant verplaatst.
Rijksmonument nr 513749.

 

Bronnen:
Rijksmonument.nl/monument/513749/stadhuis kerkrade
www.kerkrade.nl/geschiedenis van het raadhuis
Website www.glasmalerei-ev-web.de van Forschungsstelle Glasmalerei des 20.Jahrhunderts/Limburg/Kerkrade-Oude Stadhuis
Patricia Pieters, Frans Nols, Zwart-wit in kleur (Kerkrade, 2012), catalogus bij gelijknamige tentoonstelling.
Ruud Moonen, ‘Glas in lood ramen Jos Eggen Stadhuis Kerkrade’ in: Kerkrade Onderweg XVIII (2014) 101-104
Carine Hoogveld (red).  Glas in lood in Nederland 1817-1968 (Den Haag, 1989) 302

 

De ramen

De ramen
De raadszaal heeft aan de noordzijde in de achtergevel van het gebouw een grote glaswand die opgebouwd is uit een negental glas-in-loodramen. De ramen dateren uit 1954 en zijn ontworpen door Frans Nols (1921-1972) uit dankbaarheid en als tegenprestatie voor het verlenen door de gemeente Kerkrade van een studiebeurs voor zijn studie aan de Rijksacademie van Beeldende Kunsten in Amsterdam. Alleen de materiaalkosten kwamen voor rekening van de gemeente.
De ramen werden vervaardigd in samenwerking met glasatelier Hubert Felix in Maastricht.
Frans Nols is erin geslaagd een ‘kunstwerk uit licht’ te maken. Door het gebruik van opaal- en structuurglas en van heldere blauwachtige kleuren valt voldoende daglicht naar binnen . Het licht dat naar binnen valt brengt een voorname stemming teweeg in de ruimte in overeenstemming met de functie van de raadszaal.
In de glaswand is de groei en bloei van de gemeente Kerkrade symbolisch uitgewerkt: centraal St. Lambertus patroonheilige van Kerkrade te midden van kinderen, vogels, planten en bloemen als symbool van jeugd en groeiend leven. Verder zien we een schaapherder, een kunstschilder, carnavalsfiguren, muzikanten en in de beide buitenste ramen de mijnindustrie uitgebeeld.
Een jaar later in 1955 kreeg Nols een vervolgopdracht voor vier glas-in-loodramen ook in de raadszaal tegenover de grote glaswand in de frontgevel van de uitbouw. Het is een voorstelling van duiven en planten, kleurrijker dan de glaswand ertegenover. Bij dit raam komt duidelijk de invloed van Heinrich Campendonk naar voren: elementen uit flora en fauna, eenvoudige vormen, grafische toepassing van loodlijnen, lichte pastelkleuren en spaarzaam gebruik van grisaille.
Tegelijk met de negen grote ramen van Frans Nols werden acht kleine glas-in-loodramen van Jos Eggen (1923-2008) in het stadhuis onthuld (1954). Ze zijn meer traditioneel en miniatuurachtig van stijl. Zeven van de acht ramen zijn momenteel herplaatst in een lichtbak tegen de wand naast de toegang tot de raadszaal. Eén raam is onvindbaar. Het is  jammer dat de voorstellingen in de lichtbak niet mooi egaal verlicht worden.
Jos Eggen heeft in de ramen de zeven vrije kunsten symbolisch afgebeeld in combinatie met de historie van Kerkrade. Zie het artikel van Ruud Moonen voor een uitvoerige beschrijving van de afbeeldingen.

 

 

Positie 1 t/m 9, Glaswand (1954) bestaande uit 9 hoge glas-in-loodramen, Frans Nols
Positie 10 t/m 13, Glaswand (1955), bestaande uit 4 glas-in-loodramen aan de zuidzijde, tegenover grote glaswand, Frans Nols

 

 

Positie 1 en 9, mijnindustrie
Beide buitenste glas-in-loodramen verbeelden de voor Kerkrade zo belangrijke mijnindustrie

 

 

 

 

 

 

Positie 2, Kunstschilder

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Positie 3, Schaapherder

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Positie 4, Flora

 

 

 

Positie 5, H. Lambertus patroonheilige van Kerkrade
Het Lambertusraam staat centraal in de glaswand

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Positie 6, Flora

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Positie 7, Carnaval

 

 

 

 

 

 

 

Positie 8, Muzikanten

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Positie 9, Mijnindustrie

 

 

 

 

 

 

 

 

Positie 10 t/m 13
Vier ramen van Frans Nols (1955) tegenover de grote glaswand , aan de zuidzijde van de raadszaal met thema flora & vogels

Positie 14 t/m 17: raampjes van Jos Eggen (1955) bevinden zich in de gang tegen de wand naast de toegang tot de raadszaal. Uitgebeeld zijn de 7 vrije kunsten in combinatie met de historie van Kerkrade.

Positie 17, één paneel, Geometrica met  de Domaniale mijn, ooit  de grootste werkgever van Kerkrade. In bedrijf van 1815 tot 1969.

Positie 16, twee panelen.
Boven: Abdijkerk Rolduc, gesticht in 1108
Onder: Philosophia en erboven Oud-Ehrenstein, gebouwd 14e eeuw

Positie 15, twee panelen.
Boven: ’s Hertogenrade
Onder: Arithmatica en Musica

Positie 14, twee panelen.
Boven: Grammatica
Onder: Rhetorica en Dialectica

contact

Wilt u meer informatie, heeft u vragen of heeft u zelf meer informatie? Laat uw gegevens achter en ik neem zo spoedig mogelijk contact op.

Uw gegevens worden niet opgeslagen op deze website maar uitsluitend gebruikt om contact op te nemen.