Jos Wielders, architect

Jos (Jan, Joseph) Wielders (Sittard, 1883-1949) was de zoon van een meubelmaker. Bezocht op 13 jarige leeftijd de Tekenschool in Roermond en trad in 1902 in dienst bij architect Joosten in Valkenburg, eerst als als bouwkundig tekenaar, maar al spoedig als chef de bureau. Werd in 1910 opzichter en later stadsarchitect van de gemeente Sittard. Vestigde zich in 1917 als zelfstandig architect in dezelfde plaats.
Hij had uitgesproken ideeën over architectuur. Hij was een modernist die niets moest hebben van de neo-stijlen. Hij werd, zeker in de beginperiode, beïnvloed door de ideeën van Hendrik Berlage (1856-1934) en het expressionisme van de Amsterdamse School. De constructie van een gebouw moest duidelijk af te lezen zijn en diende niet overwoekerd te worden door decoratieve elementen. Moderne materialen zoals gewapend beton konden zonder meer toegepast worden, ook bij de bouw van kerken. Hij maakte gebruik van betonnen spitsbogen, bekleed met baksteen, om de grote binnenruimtes in een kerkgebouw te overspannen. Door deze constructie hadden de kerkgangers een onbelemmerd zicht op het priesterkoor. Een fraai voorbeeld van zijn bouwstijl is de H. Hart van Jezuskerk uit 1919 te Nieuwenhagerheide (Landgraaf), de tweede en tevens de oudste nog bestaande kerk die Jos Wielders bouwde.
In de jaren 20 en 30 bouwde hij een tiental kerken en kapellen, maar werd als kerkenbouwer al voor de oorlog overvleugeld door Alfons Boosten en Frits Peutz. Eind jaren 30 kreeg hij bij zijn ontwerpen meer oog voor decoratieve en traditionele elementen.

Zijn werkgebied lag vooral in de provincie Limburg, maar ook daarbuiten kreeg hij opdrachten. Behalve door zijn kerken is Jos Wielders bekend geworden door de watertoren in Schimmert (1927) die hij bouwde in een rijke expressionistische stijl.

Verder kunnen genoemd worden:
Zuivelfabriek Sint Rosa, Sittard (1915)
Möllerlyceum, Bergen op Zoom (1926)
H. Hart van Jezuskerk, Rothum (Meerssen) (1929)
Bioscoop Forum, Sittard (1929)
Rijks HBS Koning Willem II , Tilburg (1934)
Diverse woonhuizen.

Na het onverwachte overlijden van Jos Wielders in 1949 zette zijn assistent Jacques van Groenendael (Breda, 1915 – Sittard, 1984) het architectenkantoor voort. Jacques trouwde in 1952 met Lily (Sittard, 1915- Born, 2008) de dochter van Jos Wielders. Lily Wielders was een kunstenares die onder meer de glas-in-loodramen in de Barbarakerk van Leveroy (Nederweert) gemaakt heeft (1951). De Barbarakerk is een ontwerp van Jos Wielders. Na diens overlijden in 1949 heeft Jacques van Groenendael de bouw in 1951 voltooid. De vorige Barbarakerk uit 1925 was eveneens ontworpen door Jos Wielders, maar werd in 1944 door terugtrekkende Duitsers opgeblazen.
De archieven van Jos Wielders en van Jacques van Groenendael (bouwde o.a. het Serviamlyceum in Sittard) werden in 2022 door Joep Wielders (familie en ook architect) en Marlies van Groenendael ( 1961, dochter van Jacques en Lily, ook kunstenares) officieel geschonken aan de gemeente Sittard-Geleen (www.bieos-omroep.nl, 8 juli 2022).

Kerken in de Oostelijke Mijnstreek
de H. Hart van Jezuskerk te Landgraaf- Nieuwenhagerheide (1919)
de Bernardinuskapel te  Heerlen- Akerstraat (1931)

Bronnen
www.kerkgebouwen-in-limburg.nl/architecten/wielders
nl.wikipedia.org/wiki/jos wielders
www.archimon.nl/architects/jwielders