Hermans, Jos

Jos Hermans (Nuth, 1930-2017) tekenaar, monumentaal kunstenaar (glazenier, wandschilder, mozaïekkunstenaar, maker van reliëfs), beeldhouwer.
Jos is geboren als zoon van de plaatselijke hoofdonderwijzer in een gezin van acht kinderen.
Tussen 1948-’52 studeerde hij monumentale vormgeving aan de Middelbare Kunstnijverheidsschool Maastricht (thans: Maastricht Institute of Arts, onderdeel van Zuyd Hogeschool). Hij kreeg les van beeldhouwer Charles Vos die hem het denken en bouwen in volumes leerde. Jef Scheffers, de toenmalige directeur, leerde hem schilderen én adviseerde hem zich te bekwamen in verschillende technieken.
In de jaren 1952-’54 volgde hij bij professor Henri Puvrez, beeldhouwer, lessen beeldhouwkunst en monumentale kunst aan het Hooger Instituut voor Schone Kunsten te Antwerpen, een postacademische opleiding.
Na zijn studie vestigde hij zich in zijn geboorteplaats als zelfstandig beeldhouwer en glazenier. Achter het woonhuis van zijn ouders bouwde hij zijn atelier. In 1961 verhuisde Jos met zijn gezin naar het nabijgelegen Vaesrade waar hij een modern woonhuis annex atelier gebouwd had.
Jos Hermans begon zijn artistieke loopbaan midden in de wederopbouwperiode (1945-1965), toen vooral op het gebied van de monumentale kunst volop werk was. Dankzij zijn brede opleiding kon hij zich op een breed terrein manifesteren: muurschilderingen, mozaïeken, glas-email, glas-in-lood, glas-in-beton, geëtst glas en beelden in steen, koper, brons en moderne materialen als beton, staal, aluminium en polyester, terwijl de objecten regelmatig voorzien werden van industriële verven en coatings.
In het gebruik van moderne, industriële materialen komt de belangstelling van Jos Hermans voor de technologische industriële ontwikkeling tot uiting. Ondanks de toepassing van innovatieve materialen en industriële technieken breekt hij niet met de kunsthistorische traditie. In zijn kunstwerken worden invloeden uit verschillende kunstperioden verwerkt tot een eigen, unieke beeldtaal.
Wat thematiek betreft richt hij zich op onderwerpen uit de natuur, de wereld van de techniek of een combinatie van beide. Voor zijn kerkelijke opdrachten ook op bijbelse onderwerpen en figuren. Sinds eind jaren 60 werkt hij zowel figuratief als abstract. De kunst van Jos Hermans kan worden gekarakteriseerd met de woorden beweging, groei, verandering en vitaliteit.

In zijn artistieke loopbaan zijn twee perioden te onderscheiden.
Van de start tot halverwege de jaren 60, een periode waarin vanwege de snel groeiende bevolking vele nieuwe kerken worden gebouwd, krijgt hij vooral in Limburg veel kerkelijke opdrachten.
De manier waarop hij de traditionele christelijke voorstellingen uitbeeldde: innovatief, modern, levendig en met grote aandacht voor gesloten en transparante vormen, bleef ook kenmerkend voor zijn latere kunstwerken.
Zijn gewoonte om heiligen en bijbelse figuren “gedeformeerd” uit te beelden stuitte aanvankelijk op afkeuring van de Bisschoppelijke Bouwcommissie van Roermond. In de jaren 60 werd echter een gematigde versie van het expressionisme min of meer de officiële stijl van de katholieke kerk. Herkenbaarheid werd door Jos Hermans bij religieuze kunst wel steeds gehandhaafd.
Bij zijn kerkelijke opdrachten en met name wat de christelijke iconografie betreft werd Jos Hermans ondersteund door zijn broer Lou Hermans, professor aan het grootseminarie te Roermond en iemand met moderne opvattingen over kerkelijke kunst.
In de beginjaren werkte Hermans voor de uitvoering van zijn glas-in-loodramen samen met Atelier Hubert Felix in Maastricht, later met Atelier Flos in Steyl of in zijn eigen atelier in Vaesrade. Daar ontmoette hij gerenommeerde Limburgse kunstenaars als Charles Eyck, Joep Nicolas en Daan Wildschut. Zijn glaskunst toont verwantschap met die van Eyck en Wildschut, maar ook met het werk van Matisse en Chagall.

Enkele kerkelijke kunstwerken:
— Kruiswegstaties, ramen en beelden voor de O.L. Vrouw van de Wonderdadige Medaillekerk (1963-1968) te Beek (L), gesloopt in 2012
— Glas-in-loodramen voor de kloosterkerk Bezinningshuis Regina Carmeli van Zusters Karmelietessen te Sittard (1965 en 1986)
— Kruiswegstaties, wandmozaïek en ramen voor de Michaëlskerk te Berg aan de Maas (1963-’68).

Eind jaren 60 nemen de opdrachten van de RK-Kerk voor religieuze kunst sterk af en gaat Jos Hermans zich ten volle richten op het ontwerpen van monumentale (aan gebouwen gebonden) kunst, monumenten, beelden en fonteinen voor bedrijven, overheidsinstellingen en de openbare ruimte. Hij was een zeer productieve beeldhouwer, en bouwde een imposant oeuvre van ruim 250 beelden van klein tot zeer groot, zowel figuratief als abstract met gebruik van zowel traditionele (klei, steen, brons) als moderne materialen (beton, staal, aluminium, polyester), met transparante en gesloten vormen.

Werkte samen met vele architecten onder wie Jo Coenen, Harry Koene, Frits Peutz en Peter Sigmond.

Enkele voorbeelden van beelden in de openbare ruimte:
— Het Mariniersmonument te Sittard (1966)
— Vuurvogels te Wijchen (1993)
— De Gevleugelde Voet te Nuth (1993)
— Fusiemonument Verbondenheid te Horst aan de Maas (2001)
— Monument Corio Center/Chi-Rhomonument te Heerlen (2003)

Kerkramen in de Oostelijke Mijnstreek:

raam in de Onbevlekt Hart van Maria/Fatimakerk te Brunssum (1982)

Bronnen:
Carine Hoogveld (red), Glas in lood in Nederland 1817-1968 (Den Haag, 1989) 252
Jos Pouls, Jos Hermans MonumenTaal (Nuth, 2008)
Jos Pouls, Ware Schoonheid of louter Praal. St. Historische Reeks Maastricht (2001) 591-603